Regenwater opslaan

Door opvang en opslag van regenwater voorkom je wateroverlast en benut je het regenwater. Dat is goed voor de droogte in je tuin, je hoeft minder te sproeien en je gaat bewuster om met water. Water voor de tuin kun je op verschillende manieren op vangen. Hieronder lees je over verschillende opties om water op te slaan. 

Grindkuil of grindkoffer 

Een grindkuil (of grindkoffer) is een ondergrondse berging, vol met grind. In de holle ruimtes van de kuil kan water opgeslagen worden, dat vervolgens langzaam in de bodem wegzakt. Om te voorkomen dat zand en andere gronddeeltjes tussen het grind komen en dat de bodem dichtslibt, breng je een filterdoek (geotextiel) rondom het grindpakket aan. Door de langzame opname van regenwater, voorkomt een grindkuil dat de grond verdroogt. Een grindkuil kan al op kleine schaal aangelegd worden. Afhankelijk van de beschikbare ruimte in je tuin, kies je de afmeting en vorm. 

Aandachtspunten bij het plaatsen van een grindkuil of grindkoffer 

Plaats de grindkuil op een stukje afstand van je eigen huis en dat van de buren, om wateroverlast en -schade te voorkomen. Helemaal ideaal is het om de grindkuil in een lager stuk van je tuin aan te leggen. Graaf de kuil tot boven de gemiddelde grondwaterstand. Blijf ongeveer 2-3 meter weg van fundering en bomen. Houd rekening met een holle ruimte tussen het grind van ongeveer 30%. 

Een grindkuil is redelijk gemakkelijk zelf aan te leggen en heeft weinig onderhoud nodig. Bij het aanleggen moet gelet worden op de ontluchting en zandvang. Plaats de ontluchtings- en overlooppijp in een lager deel van de tuin. Bij hevige regenbuien kan daar dan het regenwater in opgevangen worden dat niet meer in de grindkuil past. De zandvang en bladvang moeten regelmatig schoon gehouden worden. Kies voor grindkorrels die ongeveer even groot zijn. 

Een deel van het regenwater wordt direct in de tuin opgevangen en wordt dus niet door het riool afgevoerd. Bij hevige regenbuien voorkomt dit dat overtollig regenwater op straat komt te staan. Twijfel je toch over het zelf aanleggen van een grindkuil? Vraag advies aan een expert. 

Infiltratiekratten voor opslag regenwater 

Een infiltratiekrat is een ondergrondse holle ruimte om water op te slaan. Het water kan vervolgens vertraagd infiltreren in de bodem. Je vangt het regenwater van je dak dan op in deze ondergrondse infiltratievoorziening. Een groot voordeel van deze kratten is dat ze alleen ondergronds ruimte innemen. Om dichtslibben van de kunststofkratten te voorkomen, worden ze rondom omhuld met geotextiel.  

Aandachtspunten bij het aanleggen van infiltratiekratten 

Infiltratiekratten zijn er in verschillende afmetingen: van tuin-formaat tot aan het formaat van complete wijken. Infiltratiekratten zijn er al vanaf 100 liter tot wel meer dan 1000 liter per krat. Afhankelijk van de grootte van het dak (en dus hoeveel regen je dak opvangt) en de grondsoort kun je bepalen hoeveel infiltratiekratten je nodig hebt, in jouw specifieke situatie. Houd er rekening mee dat de infiltratiekratten minimaal 20mm regen moeten kunnen bergen. Dit betekent dat wanneer je 20m2 dakoppervlak aansluit, je de inhoud van de infiltratiekratten minimaal 400 liter moet zijn. 

Wanneer je infiltratiekratten plaatst, is het slim om ter hoogte van het maaiveld een overloop op de regenpijp aan te brengen. Als het krat bij hevige regenval vol zit, kan het water dan ‘overstromen’ richting de tuin. 

Wanneer je te maken hebt met een hoge grondwaterstand, geen gebruik kunt maken van graafmachines of wilt infiltreren onder een bestaand terras of oprit, kun je kiezen voor infiltratieplaten in plaats van -kratten. 

Doe de emmertest om te kijken je tuin geschikt is 

Infiltratiekratten zijn niet overal te plaatsen. Twijfel je over de toepasbaarheid in jouw tuin? Doe dan de zogenaamde emmertest. Graaf op verschillende plekken een gat van 30 centimeter diep. Vul de gaten met een emmer water. Als het water binnen 15 minuten wegloopt, infiltreert het regenwater goed. Als het minder dan uur duurt, is de waterdoorlatendheid gemiddeld. Is het water na een uur nog niet volledig weggezakt? Dan is de waterdoorlatendheid laag en is de grond niet of minder geschikt voor infiltratie. 

Laat je bij twijfel adviseren door een expert. 

Leg een wadi aan om regenwater op te vangen 

Een wadi is simpel gezegd een oplossing om meer vocht in onze bodem te krijgen. Het woord “Wadi” is eigenlijk een Arabisch woord. Maar in Nederland hebben we er zelf een afkorting bij bedacht: ‘Water Afvoer Drainage en Infiltratie’. Een wadi is ook één van de gemakkelijkste oplossingen om het regenwater van je dak en tuin op te vangen. 

Onze grond wordt steeds droger en tegelijkertijd raakt het rioolstelsel steeds vaker overbelast door hevige regenval. Vroeger werden veel maatregelen genomen om water zo snel mogelijk af te voeren naar het riool of naar de grote rivieren. Maar tegenwoordig is het juist een uitdaging om het water terug in de bodem te krijgen om uitdroging te voorkomen. Een wadi of greppel is hiervoor een oplossing. 

Een greppel is een kleine beplante sloot die tijdelijk regenwater vasthoudt, transporteert en infiltreert. Een greppel kan zowel gevuld zijn met water, als droog staan. Een greppel is vrij makkelijk aan te leggen. Een wadi is eigenlijk een verlaagd gedeelte van de tuin waar het (regen)water via een gootje, buis of oppervlakkig naartoe stroomt. Daarna zakt het water langzaam weg in de bodem. Bij mooi weer staat de wadi droog. Een wadi kan een laag gelegen grasveldje zijn, maar kan ook verlaging zijn die is aangeplant met planten die tegen water en tegen droogte kunnen. En die laatste variant is dan ook nog eens goed voor de biodiversiteit! Een wadi met planten slibt ten opzichte van gras ook minder snel dicht. Een groene beplante greppel of wadi draagt bij aan verdamping en zorgt zo voor een klein koelend effect. 

Van de wadi kun je echt een prachtig stukje tuin maken, door het op een speelse manier aan te leggen met verschillende beplanting en bijvoorbeeld rotspartijen. Om waterberging te vergroten, kan eventueel in de ondergrond een laag grind of lavastenen worden aangebracht.  

Aandachtspunten bij het aanleggen van een wadi of greppel 

Een greppel bergt meer water en is makkelijker aan te leggen. Het vraagt wel wat meer ruimte en is dus minder geschikt voor een kleine tuin. Een wadi heeft als voordeel dat hij minder diep is en nauwelijks opvalt en goed ingepast kan worden in je tuin. 

Zorg voor een waterbreker. Als het flink regent, kan het water van je dak op hoge snelheid uit de buis komen. Je loopt dan risico dat er bij de uitgang van de buis veel water met hoge snelheid uitkomt, waardoor er meer grond wegslaat op deze plek en er een gat in je wadi geslagen wordt. Dat is eenvoudig op te lossen door bijvoorbeeld een dakpan of wat grind onder de uitgang van de buis te leggen. 

Het regenwater zal maar langzaam wegzakken in de bodem. De greppel of wadi moet daarom voldoende ruimte bieden aan de hoeveelheid regenwater die van het dak afstroomt en moet voorzien zijn van een overloop naar een nabij gelegen sloot of naar het regenwaterriool. Bereken de meest geschikte afmeting van je wadi (kijk op de website 'Huisjeboompjebeter' hoe je dat doet) of begin klein en bouw langzaam verder uit.  

De werking van de wadi of de greppel is sterk afhankelijk van de hoogte van het grondwater en de mate waarin de grond water doorlaat. Bij een te hoge grondwaterstand of bij kleigrond kan de wadi het water niet snel kwijt en werkt het systeem onvoldoende. Voor een goedwerkende wadi in een tuin moet het maximale grondwaterpeil 1,5 meter of meer onder het maaiveld liggen. Twijfel je over de toepasbaarheid in jouw tuin? Doe dan de emmertest, zoals hierboven beschreven bij ‘infiltratiekratten’. 

Verdiep je in de mogelijkheden van de aanleg van diverse grondsoorten zoals grind of lavasteen om de infiltratiewaarde te verhogen. Laat je adviseren door een expert voordat je aan de slag gaat met een wadi of greppel. Onderzoek ook welke planten goed tegen droogte en water kunnen.